İDF, Tip 1 yani insüline bağımlı diyabet hastalarının düzenli kullanması gereken insülin miktarının tesbit edilmesi için kullanılır. Açılımı İnsülin Duyarlılık Faktörü’dür. Yani; 1 ünite hızlı ya da kısa etkili, orta ya da uzun etkili insülinin kan şekerimizi ne kadar düşürdüğünü belirten değerdir. Bunun yanında elbette yiyeceğimiz karbonhidrat içinde ne kadar insülin yapmamız gerektiğini belirlememiz yani karbonhidrat / insülin oranını ortaya çıkarmanız lazım.
Bu matematik bana nerede lazım olacak ki diye soranlar, buyursun bakalım.
İDF Hesaplaması
İDF hesaplanırken 1500-1800 Kuralı ile hesaplanır. Yani günlük toplam hızlı ya da kısa, orta ya da uzun etkili insülinlerimizi 1500 ya da 1800 değerine böldüğümüzde ortaya çıkan değer İDF değeridir. Gelin biz bu örnekde ortalama bir değer elde edebilmek için 1700 sayısıyla(örnek sabit) çalışalım.
Mesela günlük toplam alınan insülin miktarı 35 ünite olsun.
1700 (örnek sabit)/35 ünite yaptığımızda yuvarlar olarak 50 çıkıyor. Yani
1 ünite insülin enjekte ettiğimizde kan şekeri yaklaşık olarak
50 mg/dL düşecektir. Özellikle kan şekeri yüksekliklerinde kaç ünite insülin yapmamızın cevabı buradadır.
Karbonhidrat/İnsülin Oranı Hesaplaması
Bu oranın hesaplanması için ise kullanılacak
sabit değer 500. Sabit değer olan 500’ü yine günlük toplam insülin değerine bölüyoruz. Yani; 500/
35=14,2 çıkar. Yuvarlar ve 15 alırsak ortaya her yenilen
15 gram karbonhidrat için 1 ünite insülin yapmak gerektiği sonucu çıkar. Matematiksel olarak bir sonuca ulaşsak da lütfen şartlar mümkünse
karbonhidrat sayım yöntemini bilen bir diyetisyenin takibinde olun. Doğal olarak her öğün için karbonhidrat/insülin oranı değişkenlik gösterecektir.
Kafası karışanlar için bu durumu bir örnek ile daha iyi açıklayabilirim; Yemekten önce açlık kan şekeriniz 200 mg/dL olsun. Ancak istediğimiz kan şekeri 100 mg/dL olsun. Aradaki fark 100 mg/dL. İDF değerine göre 1 ünite insülin kan şekerinizi yaklaşık 50 mg/dL düşürüyordu. Yani bu durumda 100/50=
2 ünite insülin yapmak gerekiyor. Ama hepsi bu kadar değil, yemekte de alacağınız karbonhidrat miktarı da 45 gram olsun. Bu durumda her 15 gram karbonhidrat için 1 ünite insülin almak gerektiği için
3 ünite insülin ve yemek öncesi 200 olan şekeri 100'e düşürmek için 2 ünite ek insülin ile birlikte toplam (3+2)
5 ünite insülin almak gerekir.
Eğer kan şekeri istediğimiz seviyede yani mesela 100 mg/dL olsaydı o zaman sadece 45 gram karbonhidrat yemek için yemekden sonra
3 ünite insülin yeterli olacaktı.
Elbette bunu kendiniz denemeden önce mutlaka doktorunuza veya diyetisyeninize danışın.
Ayrıca İDF ve Karbonhidrat / insülin oranı hayatınız boyunca hep aynı düzeyde gitmez, daha olmadı günden güne yaşlanıyoruz. Tükettiğiniz yiyeceklerin karbonhidrat sayımı ve bunların kan şekerinizi yükseltme hızını da(glisemik indeks) göz önünde bulunudurup, insülin ve kan şekerleri değerlerinizi takip ederek bunları doktorunuz veya diyetisyeniniz ile paylaşıp gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.