Vücudumuzun çalışabilmesi için yakıta ihtiyacı vardır. Bu yakıtların en önemlilerinden biri karbonhidratlardır. Karbonhidratlar basit şekerler ve kompleks karbonhidratlar şeklinde ikiye ayrılabilir. Pirinç, ekmek, patates, tahıllar, süt ve meyvelerin hepsinde glukoz yani şeker vardır. Özetle kan şekerinin çok düşük olmasına hipoglisemi denir. Ancak bunun neden ve nasıl olduğunu anlamak için mekanizmayı biraz olsun anlamak gerekebilir. Şeker Metabolizmasının Çalışma Şekli . Glikoz (şeker) bağırsaktan emilip kana geçtikten sonra pankreastan insülin salgılanır. . Yiyeceğin glikoz yani şeker içermesi için tadının şekerli olmasına hiç gerek yoktur, içine hiç şeker koyulmamış olan ekmek, patates, pirinç gibi yiyecekler bol miktarda glükoz içerir. . İnsülin, şekerin hücreye girip, yanmasını ve böylece enerji veren bir yakıta dönüşmesini sağlar. . Eğer vücuda bir kerede yakabileceğinden fazla şeker alınırsa, bu şekerin küçük bir kısmı kas dokusu ve karaciğerde glikojen olarak depolanır. Eğer şeker alımı devam ederse, bu şeker yağa dönüşerek depolanır. Gerektiğinde yağlar yakılarak da enerji sağlanır. Fakat şeker ihtiyaçtan fazla olarak alınmaya devam edilirse basitçe şişmanlık meydana gelir. Hipoglisemi Teşhisi Değişik Kriterlere Göre Konulur Kandaki şeker düzeyinin 60 mg/dL altına düşmesidir. Kan şekeri 54 mg/dL altına indiğinde merkezi sinir sisteminin şekersiz kalması nedeniyle sempatik sinir sistemi devreye girer ve buna bağlı pek çok olumsuz belirti ortaya çıkar. Bir grup araştırıcı buna hipoglisemi der, daha çok kabul gören de budur. İki Çeşit Hipoglisemi Vardır

1. Açlık hipoglisemisi
2. Reaktif hipoglisemi

Açlık Hipoglisemisi Oluşturan Faktörler . Pankreasta aşırı insülin üreten tümörler . Uzun süreli açlık . Hormon yetersizlikleri (Hipofiz, Adrenal) . Gebelik . IGF-II salgılayan tümörler . Meme kanseri, mezotelyoma, karaciğer ve böbrek kanserleri . Aspirin, sulfamid, bactrim, kinin, pentamidin gibi bazı ilaçların kullanımı . Kritik hastalıklar, karaciğer ve böbrek hastalıkları . Fazla şeker tüketen tümörler . Galaktoz, fruktoz, glikojen gibi tabii şekerlerin işlenmesinde gerekli enzimlerin eksikliği Reaktif Hipoglisemi Reaktif Hipoglisemi özetle yemek yedikten sonra kan şekerinin düşmesidir. 5 temel nedeni vardır.

1. İnsülin direnci
2. Glisemik İndeksi yüksek olan yiyecekler tüketilmesi
3. Şeker hastalığının erken dönemi
4. Mide bağırsak sistemi ameliyatları
5. Sebebi bilinemeyen fonksiyonel hipoglisemiİleriki yıllarda Tip 2 diyabet oluşma riski olan hastalarda yemekten 2-3 saat sonra hipoglisemi meydana gelir. Bu hastalarda yemekten sonra kan şekeri hızla yükselince pankreastan aşırı insülin salgılanır. Kan şekeri düştükten sonra bile kanda insülin düzeyleri yüksek kaldığı için hipoglisemi ortaya çıkar.

Hipoglisemi Belirtileri Bazı hastalarda hipoglisemi atakları psikiyatrik veya nörolojik hastalıkla karışabilir. . Acıkma, baş dönmesi, el titremesi . Baş ağrısı, düzensiz kalp atışları . Nabız hızlanması . Solukluk . El ve ayaklarda karıncalanmalar . Şiddetli terleme . Huzursuzluk Eğer hastaya kısa sürede şeker verilmezse bundan sonra daha ağır belirtiler başlar: . Kafa karışıklığı . Sıcaklık hissi . Kuvvetsizlik, bitkinlik . Anlama güçlükleri . Kasılmalar . Koma . Ölüm Semptomatik Hipoglisemi Tedavisi Hızlı bir şekilde meyve suyu, çay şekeri verilir. 15 g glukoz (şeker) verildikten 10-15 dakika sonra düzelme olmazsa bir daha 10-15 g glukoz verilir. Bu durumda kek, pasta, bisküvi gibi karbonhidratlar çok işe yaramayabilir. Çünkü bu besinlerdeki şeker, yağ ve protein ile karışık oldukları için hemen emilemez. Eğer bireyin kan şekeri 60 mg/dL altına inmişse hemen aşağıdakilerden biri uygulanmalıdır:

• 3-4 adet glukoz tableti
• Yarım bardak meyve suyu
• 1 bardak süt (Laktoz intolerans varsa işe yaramaz)
• 5-6 adet şeker
• Kesme şeker veya 1 tatlı kaşığı toz şeker veya bal

Reaktif Hipoglisemiden Korunma Tüm karbonhidratlar vücutta glükoza dönüşür. Glisemik indeksi yüksek olan karbonhidratlar yıkıldığı zaman diğerlerinden çok daha yüksek hızla glukoza dönüşür. (Çay şekeri, bal, süt, meyve suları, şekerler, kurabiye, kek, ekmek, dondurma, patates, pirinç gibi) Bunlar hızla kana karışarak reaktif hipoglisemiye yol açarlar. Kompleks karbonhidratlar bir tespih dizisi gibidir, bir ipin üzerine dallanıp budaklanmış gibi duran birçok basit şeker dizilmiştir. Bunların bağırsakta açılıp parçalanması çok uzun zaman aldığından hemen emilip kana geçemezler. Bu sebeple reaktif hipoglisemisi olanlar kompleks yani Glisemik İndeksi düşük olan karbonhidratları yemelidir. Ayrıca lifli gıdaları tüketmek de reaktif hipoglisemide yararlıdır. Lif, bitkilerin sindirilemeyen kısmıdır. Örneğin buğdayın kabuğu suda erimez, sindirilemez, bağırsak hareketlerini hızlandırır ve dışkı kitlesini artırır. Buna karşılık eriyebilir lif, baklagillerin fibröz kabuğunda ve meyvelerin pektininde bulunur. Eriyebilir lif midenin boşalmasını geciktirir. Sindirimi yavaşlatarak şekerin emilimini azaltır.

• Hipoglisemi semptomlarını önlemek için Glisemik İndeksi yaklaşık 65’ in altında olan yiyecekler yenilmemeli, kesinlikle meyve suları ve benzeri şekerli içecekler içilmemelidir.
• Hipoglisemi ile başa çıkmada öğünlerin zamanı, büyüklüğü ve sıklığı önemlidir. Öğün atlamak reaktif hipoglisemi sorunu olanlarda iyi değildir.

Diyabetiklerde Hipoglisemiden Korunma İnsülin kullananlarda alınan karbonhidrata oranla gereğinden fazla insülin yapılırsa hipoglisemi ortaya çıkar. İnsülin yaptıktan sonra hasta yemeğini yemezse, öğün atlarsa, yaptığı insüline uygun miktarda ve düşük glisemik indeksli karbonhidratlar tüketmezse hipoglisemi görülür. Bu durumun ölüme varabilecek vahim sonuçları olabilir, bu sebeple insülin kullanan kişiler IDF ve karbonhidrat sayımı yöntemlerini çok iyi takip etmelidir.